ریشه واژه نفت از واژه اوستایی «نافتا» است. در برخی منابع قدیمیبه صورت نفط نیز آمده است.
کلمه نفت در زبان انگلیسی پترولیوم نامیده میشود از دو کلمه پترا (لغت یونانی کلمه سنگ) و کلمه اولئوم (روغن) تشکیل شده است. نفت مایعی است که عمدتا از دو عنصر آلی هیدروژن و کربن تشکیل شده و دارای مقادیر کمتری از عناصر سنگین مانند نیتروزن اکسیژن و گوگرد می باشد و بصورت طبیعی در زیر زمین وبصورت استثنایی در روی زمین یافت می شود.
مشخصات نفت
نفت خام به جهت وجود ترکیبات گوگرد بوی نامطلوبی دارد. بخش اعظم نفت خام از هیدراتهای کربن تشکیل شده و مقدار کمی عناصر دیگر نیز به آن مخلوط میگردد، که این عناصر در زیر با درصدشان نشان داده شدهاند.
| ||
عنصر |
حداقل درصد وزنی |
حداکثر درصد وزنی |
کربن |
82.2 |
87.1 |
هیدروژن |
11.8 |
14.7 |
گوگرد |
0.1 |
5.5 |
اکسیژن |
0.1 |
4.5 |
نیتروژن |
0.1 |
1.5 |
جدول ارسالی (1985)
دراین جدول عناصر دیگری مانند وانادیوم ، نیکل و اورانیوم با درصد وزنی حداکثر 0.1 در ترکیب نفت خام موجود هستند. بعلاوه در خاکستر نفت خام آثاری از عناصر C r ، Cu ، Pb ، Mn ، Sr ، Ba ، Mo ، Mg ، Ca ، Ti ، Al ، Fe و Si یافت میشود که بعضی از عناصر بالا مانند V-Ni-U احتمالا در رابطه با عنصر ارگانیکی اولیه (مادر) بوجود آمده و بعضی دیگر از عناصر مشخصات ژئوشیمیایی سنگ دربرگزیده را نشان میدهند.
قابل ذکر است که آثاری از نمک ، آب و سولفید هیدروژن نیز درنفت خام مشاهده میشوند.
خواص فیزیکی نفت خام
ویسکوزیته
همانطور که نفت خام ممکن است با دخالت عواملی به رنگهای زرد ، سبز ، قهوهای ، قهوهای تیره تا سیاه مشاهده گردد، لذا ویسکوزیته متغیر را برای آنها خواهیم داشت. بنابراین نفت خام درسطح زمین دارای ویسکوزیته بیشتر بوده و بعبارتی ویسکوزتر است. چون در مخزن زیرزمینی یکی از عوامل دخیل حرارت موجود درمخزن میباشد، که همراه با این عامل ، عمق نیز موثر میباشد. همچنین سن نفت را به لحاظ زمان مخزن شدن را درطیف تغییرات ویسکوزیته سهیم میدانند.
ترکیبات مولکولی نفت خام
تعداد ترکیبات مولکولی نفت خام وابسته به سن زمین شناسی آن ، عمق تشکیل آن ، منشا آن و موقعیت جغرافیایی آن متغیر میباشد. برای مثال نفت خام Ponca city از Oklahoma شامل حداقل 234 ترکیب مولکولی میباشد.
گروههای تشکیل دهنده نفت خام
هیدروکربنها (Hydrocarbons)
هیدروکربنها همانطور که از نامشان مشخص است، شامل گروههایی هستند که ترکیبات ملکولی آنها فقط از هیدروژن و کربن تشکیل شده است. انواع هیدروکربنها عبارتند از :
- هیدروکربنهای پارافینی (پارافینها)
- هیدروکربنهای نفتنی (سیکلوپارافینها یا نفتنیکها )
- هیدروکربنهای آروماتیک (بنزنوئیدها)
غیرهیدروکربنها (Heterocompounds)
این گروه شامل ترکیباتی غیر از هیدروژن و کربن میباشند و عناصری از قبیل اکسیژن ، نیتروژن ، گوگرد ، اتمهای فلزی همراه با هر کدام از اینها و یا ترکیب با همه اینها نظیر Ni ، V میباشد.
وزن مخصوص نفت خام
از خواص فیزیکی نفت خام که ارزش اقتصادی نفت خام بر مبنای آن سنجیده میشود، وزن مخصوص آن میباشد. لذا سنجش و نحوه محاسبه فرمول آن مهم است. اکثر کشورهای جهان ، وزن مخصوص نفت خام را برحسب درجه A.P.I که یک درجه بندی آمریکائی است، محاسبه میکنند. مشابه همین درجه بندی و سنجش ، وزن مخصوص نفت خام را در کشورهای اروپائی با درجه بندی Baume محاسبه میکنند که از لحاظ مقدار اندکی از درجه A. P.I کمتر میباشد.
تاثیر درجه حرارت بر وزن مخصوص نفت خام
از عواملی که سبب تغییر در وزن مخصوص نفت خام میشوند، تغییرات دما است. یعنی با بالارفتن دما ، وزن مخصوص کمتر شده و به درجه A. P.I افزوده میشود. همچنین بالا رفتن درجه حرارت اثر معکوس بر روی ویسکوزیته نفت خام میگذارد.
انواع مختلف نفت برحسب A.P.I
- نفت سنگین با 10 الی 20 درجه A.P.I
- نفت متوسط با 20 الی 30 درجه A.P.I
- نفت سبک با بیش از 30 درجه A.P.I
وزن مخصوص نفتها بستگی به ماهیت هیدروکربورهای مختلف دارد. هر قدر مقدار گاز محلول در روغن بیشتر باشد، چگالی آن کمتر خواهد بود. بنابراین پارافینها دارای پایین ترین چگالی و نفتیکها کمی بالاتر و آروماتیکها بالاترین چگالی را دارند
حوضه نفتی چیست؟
حوضه نفتی، منطقه و یا محدوده جغرافیایی ای است که در آن میدانها و مخازن نفتی متعددی وجود دارد که همه آنها در یک مجموعه زمین شناسی مربوط به شرایط محیطی و رسوبی معین و مستقل گرد آمده اند. حوضه های نفتی با ویژگیهای چینه شناسی و تکتونیکی خاص خود مشخص شده و از سایر حوضه ها بدین لحاظ متمایز می گردند. مانند حوضه زاگرس در غرب و جنوب غرب ایران و منطقه خلیج فارس، حوضه قفقاز در آذربایجان و حوضه مید کانتیننتال (Mid-continental) در آمریکا.
هر گاه تعدادی مخزن و میدان در یک محیط زمین شناسی قرار داشته باشند، به این مجموعه، ایالت یا ناحیه و یا حوضه گفته می شود. اصطلاح اخیر از دیدگاه زمین شناسان در نواحی مختلف متفاوت است. به فرض مجموعه مخازن میدانهای لرستان، یک ناحیه یا ایالت نفت خیز گفته می شود.
توزیع جغرافیایی حوضه های نفتی
دو منطقه بسیار معروف و مهم از نظر ذخایر نفتی در دنیا یکی خاورمیانه و دیگری منطقه خلیج مکزیک و دریای کارائیب است این دو منطقه که در دوسوی متقابل، روی کره زمین واقع هستند، در حقیقت سالهاست که مراکز اصلی تولیدات نفتی دنیا را تشکیل می دهند. کشورهای عمده منطقه خاورمیانه از نظر تولید نفت به ترتیب اهمیت و حجم تولید، عبارتند از: عربستان سعودی ، ایران، عراق، کویت و امارات متحده عربی و قطر است. منطقه خلیج مکزیک و دریای کارائیب نیز شامل سواحل خلیج مکزیک در ایالات متحده و کشورهای مکزیک، ونزوئلا، کلمبیا و ترینیداد است. در قاره آفریقا هم در شمال و هم در مرکز آن، کشورهای متعددی نظیر الجزایر، لیبی، مصر، نیجریه و آنگولا در تامین نفت مورد نیاز دنیا، نقش مهمی ایفا می کنند. در اروپا، میدانها و حوضه های نفتی جدید در دریای شمال و همچنین مخازن عظیم گاز طبیعی در شمال روسیه در توازن تولید نفت دنیا، بسیار حائز اهمیت است.
مواد نفتی از زمانهای بسیار قدیم مورد استفاده قرار میگرفته است. نادر شاه با استفاده از روشن کردن مشعلهای نفت موفقیت چشمگیری در فتح هندوستان بدست آورد. بیشتر تولیدات نفتی تا نیمه قرن نوزدهم از طریق چشمههای نفتی با گودالهای کم عمق و چاههای دستی حفر شده در مخازن نفتی که عمق ، صورت میگرفته است. حفاریهای نسبتا عمیقتر جهت استخراج نفت در ابتدا در ناحیه پچل بورن فرانسه صورت گرفته است. در این ناحیه ماسههای نفتی در سطح زمین بطور قابل ملاحظهای گسترده میباشد.
بهرهبرداری از شیلهای نفتی در سال 1847 در شیلهای کربنیفر ناحیه توربن اسکاتلند آغاز شد. تکنولوژی حفاری با سیم بکسل در سال 1859 توسط کلنل دریک به کار گرفته شد. همزمان با آن ، رشد سریع حفاری در آمریکای شمالی و نقاط دیگر جهان آغاز شد. تولید هیدروکربور مایع در نیمه قرن نوزدهم با احداث و توسعه پالایشگاهها به سرعت توسعه یافت.
با رشد و گسترش پالایشگاهها انواع تولیدهای نفتی مشتمل بر گازهای سبک ، نفت سبک ، نفت سنگین و مشتقات سنگینتر هیدروکربوری تولید شد. با شروع جنگ جهانی اول ( 1914 - 1918 ) نیاز به مواد نفتی به شدت افزایش یافت. اولین چاه نفت در 1859 در یک ساختمان تاقدیسی در ایالت پنسیلوانیای آمریکا حفر گردید. در ایران هم اولین چاه نفت در 1902 در تاقدیس مسجد سلیمان در شمال اهواز به نفت رسید.
منشا نفت
قبلا در مورد منشا نفت دو نظریه ارائه میشد:
تشکیل نفت از منشا آلی و از منشا غیر آلی. دلایل ارائه شده در مورد منشا غیر آلی ( معدنی) نفت بسیار ضعیف بوده و امروزه باطل شناخته میشود. همه محققین این عقیده را دارند که کانسارهای بیتومنهای طبیعی از عناصر آلی و در داخل تشکیلات رسوبی بوجود میآیند. البته تشکیل متان به صورت معدنی که در فضا و در چندین سیاره دیگر یافت میشود استثنایی در این مورد است. معمولا متان معدنی نمیتواند تشکیل ذخایر عمده گازی را بدهد.
حمل و ته نشست مواد آلی در دریا
وقتی که نفت از مواد آلی مشتق شد مهم فهمیدن چگونگی ته نشست آن مواد در داخل رسوبات دریایی است. در هر سال حدود 5.110 تن مواد آلی در اقیانوسهای جهان تولید میشوند که اکثریت آنها در داخل رسوبات دریایی مدفون میشوند. مواد حاصل از فرسایش سنگها در خشکی به داخل اقیانوسها حمل میشوند و در مناطق ساحلی خصوصا در دلتاهای رودخانهای بیشتر از سایر جاها رسوب میکنند. همچنین مقدار مشابهی از مواد گیاهی حاصل از خشکی نیز در داخل اقیانوسها انباشته میشوند.
فیتوپلانکتونها
بیشتر فرآوردهای بیولوژیکی تا اعماق 50 - 30 متری اقیانوسها وجود دارند و تمامی رویش فیتوپلانکتونها در اعماقی که نور خورشید جهت انجام فرآیند فتوسنتز به آنجا میرسد، صورت میگیرد (اعماق 150 - 100 متری). فیتوپلانکتونها تولید کنندههای مواد غذایی برای سایر موجودات اقیانوس هستند. زئوپلانکتونها از فیتوپلانکتونها تغذیه کرده بنابراین ازدیاد تنها در جاهایی صورت میگیرد که تولیدات فیتوپلانکتونی زیاد باشد موجوداتی که میمیرند، به اعماق دریا فرو میروند و ممکن است در اثر پوسیده شدن آزاد شدن مواد مغذی گردند که این چرخه ، در اعماق زیاد صورت میگیرد.
آب
در نواحی قطبی خصوصا در جاهای سرد ، آبهای با دانسیته زیاد به اعماق فرو رفته و به سمت عرضهای جغرافیایی پایین جاری میشوند. در نواحی با بادهای خشکی غالب ، به عنوان مثال در کرانههای غربی قارهها چاههای آرتزین قوی وجود دارند که حاوی آب غنی از مواد مغذی به مانند اعماق اقیانوسها هستند که این امر تهیه مواد اساسی خصوصا تولید مواد اولیه آلی با درصد بالا را موجب میشوند. بهترین مثال در این مورد ساحل غربی آمریکای جنوبی میباشد.
انرژی نفت
انرژی موجود در نفت که ما امروزه از آن استفاده میکنیم قبلا به صورت انرژی خورشیدی ذخیره شده بود. در عمل فتوسنتز دیاکسید کربن و آب با انرژی کم به هیدرات کربن با انرژی زیاد تبدیل میگردد (مانند گلوکز)
CO2 + H2O → CH2O + O2
که در این رابطه CH2O هیدرات کربن مانند گلوکز است. این انرژی میتواند مستقیما توسط موجودات برای عمل تنفس استفاده شود که در اثر فرآیند معکوس ، هیدراتهای کربن مجددا به دیاکسید کربن و آب شکسته میشوند که اکسیداسیون 100 گرم گلوکز 375 کیلوکالری انرژی آزاد میکند.
فتوسنتز و ذخیره انرژی در مواد آلی
مقداری از انرژی انباشته شده در گیاهان در طول عمل فتوسنتز در اثر تنفس تلف میشوند و هر یک از تولیدات هیدرات کربن که در سوختن استفاده نمیشود، میتواند بصورت گلوکز یا سلولز در دیواره سلولی ذخیره شود. فتوسنتز همچنین منبع بیوشیمیایی برای سنتز لیپدو پروتئین است.
نیتروژن و فسفر و بسیاری از عناصر واسطه برای تشکیل مواد آلی (پروتوپلاسم) در زندگی موجودات ضروری میباشد و کمبود این مواد در دریا باعث مرگ تعداد بسیاری زیادی از جانداران میشود که این عمل به صورت انعکاسی و زنجیرهای توسط SH2 مسموم کننده حاصل از اجساد جانداران مرده محیط انجام پذیرد. باید گفت که پروتئینها ملکولهای پیچیده بزرگی هستند که از آمینو اسیدهای متراکم ساخته شدهاند.
مانند گلیسین به فرمول : CH2NH2COOH
مواد زنده
اجزای آلی
هیدراتهای کربن
نور خورشید
پروتوپلاسم
پروتئین
سلولز
زئوپلانکتون
لیپید
گلوکز
مواد مغذی
نشاسته
فسفر
نیتروژن و مهمترین مواد آلی تشکیل دهنده نفت جلبکهای پلانکتونیک (پلانکتونی) ، مهمترین شرکت کنندههایی از مواد آلی هستند که در تشکیل نفت دخالت دارند، در این میان دیاتومهها مهمترین آنها میباشند چون دارای اسکلت سیلیسی بوده و بخش آلی آنها شامل تقریبا 31 درصد هیدرات کربن و 48 - 24 درصد پروتئین و 15 - 2 در لیپید است.
همچنین دینوفلاگلاتها Dinoflagellaies ، ترکیب مشابهای با اینها دارند.
زئوپلانکتونها Zeoplanciones
زئوپلانکتونها مواد آلی غنی از لیپید را میسازند و مشتق شدهاند از :
رادیولارها (Radiolarites ) :
با پوسته سیلیسی ، بخش وسیع ، بخصوص در آبهای نواحی گرمسیر.
فرامینیفرها (Foraminiferes) :
با پوسته کربنات کلسیمدار مانند (گلوبیژرین).
پتروپودها (Detropodes) :
دارای عضو پا مانند هستند که به صورت زائده نرم آویزان است و حاوی پوسته کربناتی هستند.
در زنجیره غذایی این زئوپلانکتونها ، توسط سخت پوستان خورده میشوند که آنها نیز به نوبه خود توسط ماهیها خورده میشوند. در زنجیره غذایی طبیعی هر بند را یک سطح تروپیک مینامند و هر بند در طول کاهش زنجیره تراکم زیستی ضریبی از 10 دارد.
دلتاها و تشکیل نفت
در مردابهای ساحلی خصوصا دلتاها ، تولیدات زیاد مواد آلی سبب رویش و شکل گرفتن گیاهان و درختان میشود که در بقایای این گیاهان بزرگ امکان دارد تورب تشکیل شده و با قرار گرفتن در عمق بیشتر و دگرگون شدن به لیگنیت و زغالهای بیتومینوز تبدیل گردد که چنین ته نشستهایی یک منبع ذخیره نفت و گاز نیز میباشند. همچنین مواد گیاهی شامل چوب که به صورت شناور در رودخانهها حمل میشوند در محیطهای دلتایی نزدیک سواحل پس از کاسته شدن سرعت آب ته نشین شده و به ته آب فرو میروند.
اسید هومیک C2OHOO6
فرآوردههای آب رودخانه حاوی مواد غذایی معدنی و همچنین شامل مقدار قابل ملاحضهای مواد آلی می باشند که از این مواد مخصوصا اسید هومیک و مواد مشابهی که در اثر تجزیه مواد گیاهی حاصل میشوند میتوان نام برد. اسید هومیک به صورت ضعیف در آب حل میشود و نقش قابل ملاحظهای را در بوجود آوردن منابع هیدروکربنی عهدهدار است.
اشکال گسترش نفت
تودههای نفتی بر حسب آنکه در سطح زمین ظاهر شوند و یا در داخل طبقات زیرزمینی مدفون و محبوس شده باشند به دو گروه زیر تقسیم میشوند:
گسترشهای سطحی
مواد نفتی در محلهای مساعد از طریق شکستگیها و بازشدگیها ، همواره به سطح زمین رسیده و بر آن جاری میشوند و از آنجا گسترشهای سطحی گاز یا مایع را تشکیل میدهند.
- گسترشهای سطحی به صورت مایع و گاز : در این نوع گسترشهای سطی مواد هیدروکربوری به صورت مایع و یا گاز ، همراه مواد تخریب یافته سر راه ، به سطح میرسند و از آن جمله میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- سرچشمه نفت : مواد نفتی ممکن است به صورت گاز یا مایع از طریق درزها ، شکافها ، سطوح گسلی ، سطوح دگرشیبی و یا سطوح چینهبندی طبقات به صورت چشمه نفت ، در سطح زمین ظاهر شوند.
- گل فشانها و جریانهای گلی : گل فشانها گازهای پرفشار در حال فورانی هستند که همراه آب ، گل ، خرده سنگها و گاهی اوقات هم نفت مایع ، از مجاریای که به سطح زمین راه باز کردهاند، خارج میشوند.
- گسترشهای سطحی جامد : در پارهای از موارد گسترشهای سطحی به صورت مایعات بسیار غلیظ و گاهی هم به شکل خمیری دیده میشوند، این قبیل نفتها ، تحت نامهای مختلف از قبیل تار ، آسفالت ، موم ، پیچ و قیرهای سخت و شکننده معرفی میشوند. و شامل موارد زیر میباشند:
- نفتهای جامد پراکنده : نفت آغشته به مواد رسوبی ، به طور مختلف در مجاورت اتمسفر قرار گرفته و به تدریج اکسید شده و به مرور سختتر میگردند.
- مجتمعهای نفتی رگهای: گروهی از هیدروکربنهای جامد، به صورت رگههایی، حفرهها و فضاهای خالی داخل طبقات را اشغال کردهاند.
- شیلهای نفتی : واژه شیل نفتی به انواع مختلف شیلهای قیردار که محتوی مقدار قابل ملاحظه مواد آلی است، اطلاق میگردد. این مواد که در واقع حد واسط بین مواد آلی اولیه و نفتها است. کروژن نامیده میشود.
گسترشهای نفتی زیرزمینی
گسترشهای مواد نفتی در زیرزمینی، عمدتا از نظر ارزش اقتصادی آنها طبقهبندی میکردند و شامل موارد زیر میباشند.
- مخازن نفتی : مخزن نفت سادهترین شکل جمع یک ذخیره نفتی در زیر زمین و کوچکترین واحد از نظر اقتصادی است.
- میدان نفتی : وقتی چند مخزن در وضعیت مشترک و خاص زمین شناسی ، اعم از ساختمانی و یا چینه شناسی ، قرار گرفته باشند، چنین مجموعه و یا گروه مخازن را میدان نفتی میگویند.
- حوضه نفتی: منطقه و یا محدوده جغرافیاییای است که در آن میدانها و مخازن نفتی متعددی ، وجود دارد، که همه آنها در یک مجموعه زمین شناسی مربوط به شرایط محیطی و رسوبی معین و مستقل گرد آمدهاند.
موارد کاربرد نفت
نفت خام استخراج شده از چاههای نفت ، لازم است جهت مصرف ، پالایش شده تا انواع سوختهای مایع و گازی از آن بدست آید. فرآوردههای پالایشگاهی برحسب درجه تقطیر و فرآیندهای تصفیه ، از انواع بسیار زیادی برخوردار است. این فرآوردهها افزون بر تامین سوختهای مختلف خانگی و صنعتی ، به عنوان مواد اولیه برای صنایع مادر در جهان امروز است که تنها بر مبنای فرآوردههای پالایشگاهی استوار است.
انرژی موجود در مخازن
در غالب مخازن نفت و گاز موجود در مخازن ، تحت فشار بخصوص آن مخزن قرار دارند. یعنی وقتی که چاهی در یک مخزن نفتی حفر میشود در نتیجه فشار موجود در چاه ، نفت بالای چاه و حتی تا سطح زمین نیز میتواند بالا بیاید که به اینگونه مخازن در اصطلاح مخازن خود تولید میگویند.
فشار مخازن نفتی
آب و نفت از نظر حجمی یک ضریب بالنسبه پایینی با همدیگر دارند، بدین جهت هنگام استخراج نفت ، فشار چاه به سرعت پایین میآید و هر قدر مخزن کوچکتر باشد این افت فشار سریعتر صورت میگیرد و از این افت فشار میتوانیم اطلاعات هم در مورد اندازه مخزن و ارتباط داخلی آن در طول بهره برداری تهیه نماییم.
گاز جهنده
در این رابطه چون گاز نسبت به نفت قدرت گسترش زیادی دارد در نتیجه کاهش فشار مخزن ممکن است گاز مایع را به حالت گازی شکل در آورد و گاز حل شده در نفت از حالت محلول خارج میشود. لذا حجم قسمت گاز افزایش مییابد و این حالت به نگهداری و تنظیم فشار چاه در موقع استخراج به مدت طولانی کمک میکند به این گاز اصطلاحا گاز جهنده میگویند.
سفره تحت فشار
فشار آب را در مخازن بزرگ بیشتر نگهداری میکنند، چون حجم بزرگتری دارند و آب در بهترین وضعیت حالتی است که در مخزن تحت فشار باشد که به آن اصطلاحا سفره تحت فشار میگویند.
آبهای جهنده
در طول بهره برداری از مخازن نفتی فشار ثابتی خواهیم داشت. زیرا آبهای جدید جای نفت استخراج شده را گرفته و این فشار را تأمین میکنند که به آنها در اصطلاح آبهای جهنده میگویند. از وجود آب جهنده برای خنثی کردن افت فشار در مخازن نفتی استفاده میکنند و در صورت کمبود آن از طریق چاههای تزریقی ویژه آب یا گاز به داخل مخازن تزریق میکنند و اگر هیچگونه انرژی جهت تولید فشار در مخزن نفتی موجود نباشد در آنصورت باید نفت به بیرون پمپاژ شود.
نفوذپذیری در مخازن نفتی
اگر چند نوع فاز گازی یا مایع در سنگهای ذخیره وجود داشته باشد، بطوری که قبلا شرح داده شد، نفوذ پذیری از اندازه خلل و فرج و تخلخل تبعیت نخواهد کرد بلکه به میزان ارتباط سایر فازها نیز بستگی خواهد داشت. نفوذ پذیری مؤثر در واقع نفوذ پذیری یک فاز در ارتباط با سایر فازها را برای ما نشان میدهد. مثلا اگر در خلل و فرج 40 درصد آب و 60 درصد نفت موجود باشد در آنصورت نفوذ پذیری نفت کمتر از زمانی خواهد بود که تمامی خلل و فرج از نفت پر شود، یعنی 100 درصد اشباع از نفت باشد.
ارتباط بین آب و نفت استخراجی از مخازن
اگر در یک مخزن نفتی کمتر از 40 تا 50 درصد آب باشد (یعنی درجه اشباع شدگی نفت بین 50 تا 60 درصد باشد) در آنصورت از مخزن تنها نفت استخراج میگردد. اگر درصد اشباع آب بین 45 تا 85 درصد باشد در آن صورت نفت و آب استخراج میشوند. و اگر درصد اشباع آب بین 85 تا 100 درصد باشد در آنصورت فقط از مخزن آب استخراج میگردد.
دلیل این حالتها
چون آب سطح کانیها را خیلی راحتتر از نفت خیس میکند، بطوری که ممکن است بیشتر از 30 الی 40 درصد آب در اطراف دانههای کانیها موجود باشد و وقتی که مقدار آن بین 40 الی 50 درصد و یا بیشتر برسد در آنصورت نمیتوانیم به مدت طولانی فاز پیوسته نفت را داشته باشیم و قطرات نفت همراه با آب میتوانند جریان پیدا کنند و اگر مقدار نفت کم باشد در اینصورت نفت بصورت قطرات کوچک در خلل و فرج سنگ ذخیره باقی خواهد ماند و آب از کنار آن عبور خواهد نمود.
سنگهای ذخیره کربناتی
از سنگهای ذخیره نفت و گاز از نوع کربناتی تا زمانی که درجه اشباع نفتی بین 30 الی 40 درصد و بیشتر باشد چون چسبندگی گاز کمتر است و خیلی راحت از کنار آب عبور میکنند، لذا میتوان فقط گاز استخراج نمود. و در درجه بالاتری از اشباع شدگی ، گاز همراه نفت جریان یافته و در درجه اشباع نفتی حدود 55 درصد ، نفت و گاز نفوذ پذیری مشابهی خواهند داشت.
: نام | |
سازمان زمين شناسي كانادا |
: توضيح |
: نام | |
راهنماي جامع اطلاعات در زمينه علوم زمين شامل اقيانوس و اتمسفر و غيره |
: توضيح |
: نام | |
سازمان زمين شناسي بلژيك |
: توضيح |
: نام | |
گلوساري زمين شناسي سازمان زمين شناسي ايالات متحده |
: توضيح |
: نام | |
سازمان زمين شناسي آلباني |
: توضيح |
: نام | |
سازمان زمين شناسي استراليا |
: توضيح |
: نام | |
سازمان زمين شناسي ژاپن |
: توضيح |
: نام | |
سازمان زمين شناسي آلمان |
: توضيح |
: نام | |
سازمان زمين شناسي بريتانيا |
: توضيح |
: نام | |
سازمان زمين شناسي فرانسه |
: توضيح |
: نام | |
سازمان زمين شناسي چين |
: توضيح |
: نام | |
سازمان زمين شناسي برزيل |
: توضيح |
: نام | |
كانيهاي قيمتي |
: توضيح |
: نام | |
سازمان زمين شناسي اتريش |
: توضيح |
: نام | |
سازمان زمين شناسي بلغارستان |
: توضيح |
: نام | |
سازمان زمين شناسي دانمارك |
: توضيح |
: نام | |
سازمان زمين شناسي هند |
: توضيح |
: نام | |
سازمان زمين شناسي ايرلند |
: توضيح |
: نام | |
سازمان زمين شناسي جمهوري اسلامي ايران |
: توضيح |
: نام | |
برنامه اي در رابطه با فرآيندهاي تعاملي بيولوژي و شيمي زمين |
: توضيح |
: نام | |
سازمان زمين شناسي روماني |
: توضيح |
: نام | |
پژوهشگاه بين المللي زلزله شناسي و مهندسي زلزله |
: توضيح |
: نام | |
مركز ملي اقيانوس شناسي |
: توضيح |
: نام | |
سازمان نقشه برداري كشور |
: توضيح |
: نام | |
سازمان زمين شناسي آرژانتين |
: توضيح |
: نام | |
سازمان زمين شناسي سوئد |
: توضيح |
: نام | |
مركز سنجش از دور ايران |
: توضيح |